In vergelijking met de lange periode waarin schapenboeren al honden gebruikten voor het werk op de boerderij is de Border Collie zoals wij hem kennen eigenlijk vrij jong.
In de negentiende eeuw is er in diverse publicaties sprake van honden met de omschrijving 'Collie' of 'Colley'. Illustraties uit die tijd laten een afwisselend uiterlijk zien. Soms lijken de honden wat meer op de huidige Schotse Herdershond, dan weer wat meer op de Border Collie en een enkele keer is er eigenlijk geen gelijkenis met een hedendaags ras.
Aan het einde van de negentiende eeuw lijkt er een type 'Colley' te zijn ontstaan dat al aardig op de huidige Border Collie begint te lijken. Met de geboorte van de legendarische Old Hemp in 1893 en Old Kep in 1901 is het type van de Border Collie eigenlijk tot stand gekomen. Over deze honden meer in het artikel 'De stamvaders'.
De naam Border Collie
Over de oorsprong van de naam Border Collie is nog veel onenigheid. Volgens Gosset1) komt de naam Collie van het woord 'Coal', hetgeen zwart betekent. Het 'colley' of 'coly' zou in allerlei Engelse begrippen slaan op de kleur zwart.
Combe2) is echter van mening dat Collie een Keltisch (Gaelic) woord zou zijn met de betekenis 'nuttig'. In haar boek vertelt ze verder dat verhalen, als zou de Border Collie vernoemd zijn naar het schapenras waarmee de honden werkten, niet bevestigd konden worden. Nergens zou een schapenras met de naam 'colley' of 'coally' vermeld zijn.
Een andere theorie gaat nog wat verder en herleidt het woord 'collie' tot het Duitse 'kuli'. 'Kuli' wordt net zo uitgesproken als het Engelse 'coollie', hetgeen werker betekent. Dat er ook nog een ras 'Alt Deutscher Kuli' bestaat dat inderdaad met schapen werkt, maakt het verhaal compleet. Dit 'kuli' zou weer afkomstig zijn van 'collaborare' (werken met of samenwerken) uit het Latijn. Ten tijde van de Romeinse bezetting liepen de Gallische Provincies door tot aan de Rijn in Duitsland.
De term Border is toe te schrijven aan James Reid—secretaris van de International Sheepdog Society (ISDS) van 1915 tot 1948. In 1918 beschreef hij de winnaar van het Supreme Championship als Border Collie. Het duurde tot 1946 totdat hij de naam Border Collie op de ISDS registratiepapieren vermeldde.
De eerste trials
De werkende honden werden onderling nogal eens vergeleken, maar verder dan de dorpsgrenzen keek men meestal niet. Zodoende waren er veel honden die beschouwd werden als zeer goede schapendrijvers.
Op 9 october 1873 kwam daar verandering in. Op een weiland in Bala (Wales) werd de eerste officiële trial georganiseerd door Richard John Lloyd Price. Deze eerste trial werd gewonnen door James Thompson met Tweed; een black and tan hond van Schotse origine (net als Thompson). Aan de Bala trial deden tien honden mee en het evenement trok zo'n 300 kijkers. Aardig detail is dat een vriend van R.J. Lloyd Price—S.E. Shirley—in datzelfde jaar de Kennel Club oprichtte. Deze Kennel Club zorgde ook voor het stamboek van de Border Collie.
De andere landen van het Verenigd Koninkrijk volgden snel met het organiseren van trials: Schotland 1874 en Engeland 1876 (Northumberland). De eerste Engelse trialwinnaar was Walter Telfer, een broer van Adam Telfer, die de fokker is van Old Hemp.
In juli 1906 werd de ISDS opgericht door twaalf top handlers vanwege hun ontevredenheid met de Kennel Club. Zij vonden dat de Kennel Club meer aandacht besteedde aan schoonheid dan aan werkvermogen.
1) GOSSET, Adelaide L.J.; The Shepherds of Brittain: Scenes from a Shepherd's Life. Constable and Company Ltd.; London.
2) COMBE, Iris; Herding Dogs: Their Origins and Development in Britain; Fabar and Faber; London.
© 1998-2024 Nice of you to Come Bye